Wat is het verschil tussen Zichtbaar en Onzichtbaar Hartfalen?

Hartfalen kan worden ingedeeld en geclassificeerd op basis van de pompfunctie van het hart:

Hartfalen met verminderde pompfunctie (HFrEF – Heart Failure with Reduced Ejection Fraction):

Bij HFrEF is de ejectiefractie (het percentage bloed dat bij elke hartslag uit het hart wordt gepompt) verminderd tot ≤ 40%. Dit type hartfalen gaat vaak gepaard met duidelijke symptomen zoals ernstige kortademigheid, aanzienlijke vochtophoping (oedeem) en extreme vermoeidheid. Deze symptomen zijn gemakkelijk herkenbaar voor zowel patiënten als artsen.

Maar in het vroege stadia van HFrEF kunnen de symptomen subtieler zijn, zoals lichte kortademigheid en vermoeidheid. Deze symptomen worden vaak over het hoofd gezien of toegeschreven aan minder ernstige oorzaken zoals veroudering of inactiviteit.

Hartfalen met behouden pompfunctie (HFpEF – Heart Failure with Preserved Ejection Fraction):

Zichtbaar Hartfalen: Bij HFpEF is de ejectiefractie ≥ 50%, maar het hart is stijf en vult niet goed tijdens de diastole (ontspanningsfase). Dit kan leiden tot symptomen zoals kortademigheid bij inspanning, vochtophoping en vermoeidheid, die duidelijker zichtbaar zijn.

Onzichtbaar Hartfalen: HFpEF presenteert zich vaak met subtiele en niet-specifieke symptomen zoals milde vermoeidheid, lichte kortademigheid bij dagelijkse activiteiten en algemene malaise, waardoor het moeilijker te diagnosticeren is.

Klachten en Symptomen

De klachten en symptomen van hartfalen kunnen variëren afhankelijk van de ernst en het type hartfalen:

Veelvoorkomende klachten bij Zichtbaar Hartfalen:

• Ernstige kortademigheid, vooral bij inspanning of in liggende positie.
• Aanzienlijke vochtophoping in benen, enkels en buik.
• Extreme vermoeidheid en zwakte.
• Snelle of onregelmatige hartslag.
• Opgezwollen buik door vochtophoping.
• Nachtelijke benauwdheid en vaak moeten opstaan om te plassen.

Klachten bij Onzichtbaar Hartfalen:

• Chronische, maar milde vermoeidheid en zwakte.
• Lichte kortademigheid, zelfs bij geringe inspanning.
• Onverklaarbare gewichtstoename.
• Milde zwelling in de voeten en enkels.
• Algemene malaise en een gevoel van beklemming op de borst zonder duidelijke pijn.

Waarom Onzichtbaar Hartfalen Vaker bij Vrouwen Voorkomt

Vrouwen hebben een verhoogd risico op onzichtbaar hartfalen om verschillende redenen:

1.Symptoomverschillen: Vrouwen ervaren vaak minder duidelijke symptomen van hartfalen. In plaats van de klassieke symptomen kunnen zij specifieke symptomen vertonen zoals vermoeidheid, slaapstoornissen, en gastro-intestinale klachten. Deze minder voor de hand liggende symptomen worden vaak niet herkend als tekenen van hartfalen.

2.Hormonale Invloeden: Hormonale veranderingen, vooral na de menopauze, kunnen het risico op hart- en vaatziekten bij vrouwen verhogen. De beschermende effecten van oestrogeen tegen hart- en vaatziekten nemen af na de menopauze, wat het risico op hartfalen kan verhogen.

3.Medische Bias en Onderzoek: Hartfalen bij vrouwen is historisch gezien veel minder goed bestudeerd dan bij mannen. Veel van het onderzoek en de klinische richtlijnen zijn gebaseerd op studies die voornamelijk mannelijke deelnemers hadden. Dit leidt tot een gebrek aan bewustzijn en specifieke kennis over hoe hartfalen zich bij vrouwen manifesteert, wat kan resulteren in vertragingen bij de diagnose en behandeling.

Signalen en Behandeling

Het herkennen van onzichtbaar hartfalen vereist een verhoogd bewustzijn van subtiele symptomen en risicofactoren. Vrouwen moeten alert zijn op:

• Aanhoudende vermoeidheid zonder duidelijke oorzaak.
• Milde maar aanhoudende kortademigheid, vooral tijdens inspanning.
• Onverklaarbare gewichtstoename of zwelling in de voeten en enkels.
• Moeite met slapen of het vaak moeten opstaan om te plassen.

De behandeling van hartfalen omvat meestal een combinatie van levensstijlaanpassingen en medicatie. Mogelijke behandelingen zijn:

• Medicatie: ACE-remmers, bètablokkers, diuretica, en andere medicijnen kunnen helpen om de hartfunctie te verbeteren en symptomen te verlichten.
• Leefstijlveranderingen: Een gezond dieet, regelmatige lichaamsbeweging, stoppen met roken, en het beperken van alcoholgebruik zijn cruciaal. 
• Regelmatige Monitoring: Regelmatige controles bij de huisarts of cardioloog om de voortgang te volgen en de behandeling aan te passen indien nodig.

Wat je zelf kunt doen:

Als patiënt kun je verschillende stappen ondernemen om je gezondheid te verbeteren en de progressie van hartfalen te vertragen:

• Vergroot je kennis: Leer over hartfalen en de specifieke symptomen en risicofactoren bij vrouwen.
• Gezonde leefstijl: Zorg voor een uitgebalanceerd dieet, regelmatige lichaamsbeweging, en vermijd risicofactoren zoals roken en overmatig alcoholgebruik.
• Regelmatige controles: Bezoek regelmatig je arts voor controles en volg hun adviezen op.
• Medicatie: Neem voorgeschreven medicatie zoals voorgeschreven en bespreek eventuele bijwerkingen met je arts.
• Symptoommonitoring: Houd symptomen bij en rapporteer veranderingen aan je arts.

Door deze stappen te volgen, kun je helpen om onzichtbaar hartfalen effectief te beheren en je algehele gezondheid te verbeteren. Het is cruciaal om bewust te zijn van de subtiele symptomen en risicofactoren, vooral bij vrouwen, om tijdige diagnose en behandeling mogelijk te maken.